تاریخچه ای بسیار زیبا و کامل درباره روز مادر در ایران
روز زن در ایران باستان
قرن‌ها پیش که شاید در بسیارى از قسمت هاى کره خاکى که حالا از متمدن‌ها و یا مراکز دینی به‌شمار می‌آیند بى‌قانونى بیداد مى کرد ایرانیان حتى روزهایشان نیز نامى و جشنى داشت. هر سال درین روز زنان ایرانى از کار روزانه دست مى کشیدند و این مردان بودند که یک روز در سال نقش زنان را ایفا مى کردند.سالیان سال پس از آن که اسلام ظهور کرد و گسترش پیدا کرد باز این ایرانیان بودند که این روز را گرامى مى داشتند
روز زن در ایران باستان:
از گذشتگان دور روز زن را در اسفندگان (طبق سالنامه زرتشتى، روز اسفند از ماه اسفند یعنى پنجمین روز از این ماه (5 اسفند) و بنابر تقویم امروزى (هجری خورشیدی) 29 بهمن ماه روز سپاسدارى از جایگاه زنان و مادران است) برگزار مى کردند. این روز سپندارمزد نامیده مى‌شود که نام فرشته نگهبان زمین است، از آنجایى که زمین همانند زنان بارورى دارد، این جشن براى گرامیداشت زنان نیکوکار برگزار مى شود. برگزارى مراسم جشن و سرور در این روز ضرورى است. در این روز براساس سنت باستانى بانوان با پوشیدن لباس هاى نو، مورد تکریم قرار مى گیرند، مادران از فرزندان خود و زنان از مردان پیشکش‌هایى دریافت مى کنند و زنان نیکوکار، پاکدامن، پرهیزگار و مادرانی که فرزندان درستکار تربیت نموده‌اند مورد تشویق قرار مى گیرند.
در سفره این جشن جامى از شیر و تخم مرغ که نشانه ماه بهمن است قرار دارد. به جز آنها میوه هاى فصل به ویژه انار و سیب، شاخه هاى گل، شربت و شیرینى، برگ هاى خشک آویشن با دانه هایى از سنجد و بادام در چهار گوشه سفره قرار مى دهند و مواد خوشبو و کندر بر روى آتش مى گذارند و مقدار کمى از هفت گونه حبوبات و دانه ها که در جشن مهرگان براى سفارش کاشتن در آن فصل در سفره جشن مهرگان قرار داده اند مى‌گذارند.
اسفندگان از جمله جشن‌هاى ماهیانه اى است که اطلاع دقیقى از گذشته برپایى آن نوشته نشده است. اما بنابر گفته ابوریحان بیرونى در ایران قدیم جشنى با نام مزدگیران یا مردگیران در بین مردم رواج داشته است. از ویژگى‌هاى این جشن که زمان برگزارى آن 5 روز نخست ماه اسفند بوده، استراحت کامل زنان از کار و تلاش و کوشش و فرمان‌بردارى کامل مردان از زنان بوده است. در این چند روز به پاس تلاش یک ساله زنان، مردان وظایف ایشان را بر دوش گرفته و با این کار، فعالیت‌هاى یک زن را تجربه مى‌کردند و در عین حال در این روز هدیه دادن به زن خانه از آداب و رسوم اصلى این جشن به شمار رفته است.
این جشن به نام «سپنته آرمئى تى» نماد از خودگذشتگى، فروتنى و مهر بى‌پایان شناخته شده است. واژه سپندارمزد در اوستا به معنى فروتنى و بردبارى است. «سپنته آرمئى تى» یا سپندارمز یا اسفند امروزین، نام چهارمین امشاسپند و نام پنجمین روز هر ماه است که به خاطر داشتن صفت پاک و ارزشمند فرشته نگهبان زمین نام گرفته است. در نوشته‌های آیین ایرانیان باستان آمده است: سپنته آرمئى تى، فروزه‌اى (نوری) است با ویژگى‌هاى زنانه و مادرانه یعنى مهر و عشق بى‌پایان، ایمان و پارسایی، تواضع و فروتنى، پاکی و راست کرداری.
علت تفاوت این جشن در دو سالنامه ایرانی چیست؟
می دانیم که سال خورشیدی 365 روز و حدود شش ساعت است. در ایران باستان هر سال ایرانی، دوازده ماه و هر ماه سی روز بوده است. پنج روز آخر را پس از سی‌ام اسفند، اندرگاه یا پنجه دزیده یا وهیگک یا وهیجک می‌نامیدند. هر چهار سال، این کسرها را نیز یک روز حساب کرده و بعد از پنجه به نام اَوَرداد یا روز افزوده می‌نامیدند. اما پس از اسلام و دگرگونی تقویم سالیانه به هجری شمسی، گاهنامه اوستایی اصلاح شد تا تکلیف پنجه یا پنج روز اضافی را روشن کنند، بدین ترتیب که شش ماه آغاز سال را سی و یک روزه و پنج ماه دوم از مهر تا اسفند را سی روزه به‌شمار آورده، اسفند را بیست و نه روز و هر چهار سال یک بارآن‌را نیز سی روزه شماره کردند.
این تغییرات که حاصل سی و یک روز به شمار آوردن شش ماه آغاز سال است باعث شد که جشن اسپندگان شش روز با آن چیزی که پیش از آن بوده تفاوت پیدا کند.
روز زن در ایران بعد از انقلاب اسلامی ایران
امام خمینی (ره) بعد از انقلاب با بیان مطالبی پر محتوا که بخشی از آن در زیل آمده فرخنده میلاد حضرت فاطمه (س) را روز زن و روز مادر نام تعیین کردند .
" اگر روزی باید روز زن باشد ، چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا سلام الله علیهاست ؛ زنی که افتخار خاندان وحی است و چون خورشیدی بر تارک اسلام عزیز می درخشد."
که بدینسان بیستم جمادی الثانی هر سال، روزی پر از خاطره و معنویت است؛ خاطراتی شیرین از مادران مهربان ، فرزندان با محبت و همسران با وفا ؛ این روز به یُمن ِ زاد روز بانوی نمونه اسلام ، فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) ، روز مادر نام گرفته است ؛ بانویی که گل سرسبد تمام بانوان عالم است ؛ تنها زنی که پدرش معصوم ، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده و پیامبر گرامی اسلام (ص) به او لقب " اُم ابیها " داده است ، یعنی زنی که برای پدرش همچون مادر بود.
اگرچه دوران زندگی حضرت زهرا (س) کوتاه بود ، اما زندگانی پر برکت و درخشان وی ، آن بانوی بزرگوار را به الگویی بی نظیر برای تمام زنان عالم در طول تاریخ مبدل ساخته است؛ زنی که کودکی اش را در خانه شخص اول اسلام – پیغمبر اکرم (ص) – و دوران بچه داری را در خانه دومین شخصیت ممتاز اسلام –علی (ع) – گذراند و دو امام معصوم - امام حسن (ع) و امام حسین (ع) - ، و دو دختر فداکار و شجاع - زینب و ام کلثوم - را به جامعه تحویل داد.
زندگی و سیره ی حضرت زهرا( س) به قدری آموزنده و جذاب است که هر زن آزاده ای در جهان او را چونان قدیسه ای تحسین می کند؛ زنی که تولدش از دامن خدیجه کبری ، همسر پیامبر گرامی اسلام (ص) و در کانون نخستین خانواده اسلامی با نغمه های آسمانی و تسبیح قدسیان همراه شد و شب میلادش را عرشیان به بانگ تکبیر و تسبیح جشن گرفتند و خداوند لقب کوثر به او عطا کرد؛ زیرا وی سرچشمه ی تمام خوبی های جهان است.
